Ο μεγάλος δάσκαλος της ελληνικής δημοτικής μουσικής, ο Χρόνης Αηδονίδης “έφυγε” σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 95 ετών (23 Δεκεμβρίου 1928 – 23 Οκτωβρίου 2023) αφήνοντας ένα τεράστιο κενό στον πολιτισμό της Ελλάδας, που είναι αδύνατον να καλυφθεί. Είναι μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της ελληνικής, δημοτικής μουσικής, γενικότερα. Το έργο του είναι ανεκτίμητο και θα μείνει στην ιστορία για τον τρόπο και το ήθος, που περιέσωσε και ερμήνευσε τον λαϊκό «θησαυρό» της ιδιαίτερης πατρίδας του, Θράκης και άλλων περιοχών, αλλά όχι μόνον. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στη μεγάλη του αγάπη για τη βυζαντινή μουσική. Ο ίδιος δεν σταματούσε να επαναλαμβάνει τη φράση που Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, ο οποίος τον βοήθησε τα μέγιστα στα πρώτα του βήματα στη μουσική, «θρακιώτικο τραγούδι, βυζαντινό τροπάρι» θέλοντας να τονίσει την ιδιαίτερη σχέση της μουσικής παράδοσης του γενέθλιου τόπου του με την βυζαντινή μουσική…
Ο Χρόνης Αηδονίδης γεννήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1928, στην Καρωτή, ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο. Γιος του ιερέα Χρήστου και της Χρυσάνθης Αηδονίδη, είναι ο δεύτερος από τα πέντε αδέλφια του. Στην Καρωτή, περνά τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κι εκεί είναι που έμαθε τα πρώτα του τραγούδια και μυήθηκε στον κόσμο της παραδοσιακής μουσικής, πρώτα από τη μητέρα του, κι έπειτα απ’ τους ντόπιους μουσικούς που έπαιζαν στα πανηγύρια του χωριού του. Μαθητής ακόμα, διδάχθηκε βυζαντινή μουσική, από τον πατέρα του και αργότερα από τον πρωτοψάλτη Μιχάλη Κεφαλοκόπτη. Όταν τελείωσε το Οκτωτάξιο γυμνάσιο στο Διδυμότειχο, διορίστηκε ως κοινοτικός δάσκαλος σε ένα χωριό του Έβρου, κοντά στα Βουλγαρικά σύνορα, τα Πετρωτά. Το 1950 εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη βυζαντινή μουσική, στο Ελληνικό Ωδείο, κοντά στο μεγάλο δάσκαλο Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου. Τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου, προσλήφθηκε στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο, όπου εργάστηκε ως λογιστής, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα λογιστικά, στη σχολή “Πυρσός”. Σ’ αυτή τη θέση θα παρέμεινε ως τη συνταξιοδότησή του, το 1988.
Στο Σισμανόγλειο, μια σημαντική συνάντηση του άλλαξε τη ζωή. Το 1953 ο μεγάλος λαογράφος Πολύδωρος Παπαχριστοδούλου τον αναζήτησε και του πρότεινε να συμμετέχει στην εκπομπή του “Θρακικοί Αντίλαλοι”, στο κρατικό ραδιόφωνο (ΕΙΡ), προκειμένου να παρουσιάσει στον κόσμο ένα ρεπερτόριο της Θράκης άγνωστο μέχρι τότε. Παρότι στην αρχή ο Χρόνης Αηδονίδης δίστασε, λέγοντάς του “Με συγχωρείτε πολύ. Τα τραγούδια αυτά τα ξέρω, τα αγαπώ, αλλά… ντρέπομαι να τα πω. Θα με κοροϊδεύουν”, τα παραινετικά λόγια και οι συμβουλές του σπουδαίου λαογράφου τον επηρέασαν και τον προέτρεψαν να αφιερώσει τελικά όλο το υπόλοιπο της ζωής του στην προσπάθεια προβολής και διάδοσης της παραδοσιακής μουσικής. Από τότε και με τη βοήθεια του Πολύδωρου Παπαχριστοδούλου, πήρε μέρος στις εκπομπές του, συμμετέχοντας πολύ σύντομα ως σολίστ στη Χορωδία του Παντελή Καββακόπουλου. Οι «Θρακικοί Αντίλαλοι» που, πριν από τον Χρόνη Αηδονίδη φιλοξενούσαν μόλις 30-40 τραγούδια της Ανατολικής Θράκης, με τη φωνή του, γνώρισαν στον κόσμο για πρώτη φορά τα τραγούδια της Δυτικής και της Βόρειας Θράκης αλλά και πολλά ακόμα της Ανατολικής, που ποτέ έως τότε δεν είχαν ακουστεί πέραν από τα σύνορα της περιοχής.
Αργότερα συμμετείχε στη χορωδία του Σίμωνα Καρά, ενώ από το 1957, ανέλαβε τακτική εβδομαδιαία εκπομπή στο ραδιόφωνο, προβάλλοντας το μουσικό θησαυρό της Θράκης. Παράλληλα εξακολούθησε να λαμβάνει μέρος σε πολλές συναυλίες ανά την Ελλάδα και να δισκογραφεί. Το 1990 η συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντικούς σταθμούς στην καλλιτεχνική του πορεία. Ο δίσκος «Τ’ Αηδόνια της Ανατολής», με ορισμένα από τα πιο ωραία παραδοσιακά τραγούδια, και με τη συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα και του Ross Daly, αγαπήθηκε ακόμα και από ανθρώπους που έως τότε δεν είχαν ασχοληθεί με αυτός το είδος μουσικής. Οι από κοινού συναυλίες με τον Γιώργο Νταλάρα, που συνόδευσαν την παρουσίαση του δίσκου, επιβεβαίωσαν τη μεγάλη απήχηση. Το ενδιαφέρον του κόσμου όμως για το παραδοσιακό τραγούδι, ιδιαίτερα της Θράκης, μέσα από τη φωνή του Χρόνη Αηδονίδη, αποδείχθηκε και αργότερα, με την -ισάξια με τ’ «Αηδόνια της Ανατολής»- απήχηση που έλαβε ο διπλός δίσκος «Τραγούδια και Σκοποί της Θράκης», που επιμελήθηκαν οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, το 1993.
Ο Χρόνης Αηδονίδης έχει μια πλούσια δισκογραφία (450 τραγουδιών περίπου), με τα ωραιότερα τραγούδια της Θράκης, βόρειας, Ανατολικής και Δυτικής. Έλαβε μέρος σε εκατοντάδες συναυλίες τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο Εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, σε όλα τα κρατίδια της τέως Σοβιετικής Ένωσης, Ευρώπη). Το θρακιώτικο τραγούδι με την αριστοτεχνική και μελίρρυτη φωνή του, αγαπήθηκε σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Γι’ αυτό άλλωστε επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την πατρίδα μας στις δύο μεγαλύτερες διοργανώσεις των τελευταίων χρόνων: στο διακρατικό παγκόσμιο τηλεοπτικό εορταστικό πρόγραμμα υποδοχής της νέας χιλιετίας, το 2000, όπου η Ελλάδα καλωσόρισε τη νέα χιλιετία με τη φωνή του, στο Σούνιο και το 2004, όταν πραγματοποίησε την έναρξη της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας του 2004, με το συγκινητικό καθιστικό τραγούδι: «Φίλοι μ’ καλωσορίσατε», απλώνοντας την ιερή μουσική της Θράκης σε κάθε γωνιά του κόσμου. Το 2004 πραγματοποίησε και ένα νεανικό του όνειρο, ηχογραφώντας για πρώτη φορά βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους, στο διπλό cd «Όταν οι δρόμοι συναντιούνται», σε συνεργασία με τη μαθήτριά του, Νεκταρία Καραντζή.
