Από τον Σωτήρη Μπέκα
Ως μέλος των Babra, η Veronika Varga παίζει μπάσο σε μια από τις καλύτερες ουγγρικές μπάντες φολκ μουσικής, που εμφανίστηκαν στη μουσική σκηνή της Βουδαπέστης τα τελευταία 10 χρόνια. Το ρεπερτόριό τους αφορά τραγούδια και μελωδίες από την παράδοση των Νότιων Σλάβων που έχουν εγκατασταθεί στις όχθες του Δούναβη, επιδιώκοντας μία φρέσκια προσέγγιση στη συγκεκριμένη μουσική με κυρίαρχο τον ήχο της ταμπουρίτσας, του κλαρίνου και του ακορντεόν.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μια ουγγρική μπάντα στρέφεται σε αυτή τη μουσική για να εκφραστεί, διότι το ενδιαφέρον για τις γειτονικές κουλτούρες και τις επιρροές που υπάρχουν στη μουσική της Ουγγαρίας, είχε αναδειχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1970 και το κίνημα του tanchaz, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τους Vujicsics (σε ό,τι αφορά στη σλαβική μουσική).
Μάλιστα, μόλις πριν από λίγες εβδομάδες (τον Δεκέμβριο του 2024) οι Babra κυκλοφόρησαν τον πιο πρόσφατο δίσκο τους, ένα “απόσταγμα” -όπως οι ίδιοι το χαρακτηρίζουν- στα τελευταία 100 χρόνια μουσικής με ταμπουρίτσα.
Οι σλαβικές μελωδίες, ωστόσο, δεν είναι το μόνο με το οποίο καταπιάνεται η μπασίστρια και τραγουδίστρια του συγκροτήματος, Veronika Varga, καθώς τα τελευταία χρόνια έχει στρέψει την προσοχή της προς την ελληνική μουσική, την οποία μελετά μεθοδικά, και εσχάτως εντάσσει στις προσωπικές της παραγωγές.
Η Varga έβρισκε πάντα ένα ενδιαφέρον στις διαφορετικές “διαλέκτους” της μαγυάρικης μουσικής ή ακόμη και ακραιφνώς στις επιρροές και στις μουσικές κουλτούρες γειτονικών χωρών όπως η Σερβία και η Ρουμανία, ειδικότερα πάντως όταν αυτές προέρχονται από τη βαλκανική χερσόνησο ή και λίγο πιο ανατολικά.
Το πως ενδιαφέρθηκε αρχικά με την ελληνική μουσική είναι άγνωστο ίσως και για την ίδια και αφήνει την εξήγηση να δοθεί από το ένστικό της. Το γεγονός ότι σπούδασε φολκ μουσική στην Ακαδημία Liszt παίζει σίγουρα σημαντικό ρόλο στο κριτήριο και τις αναζητήσεις της, ενώ κομβικό υπήρξε και το πρώτο της ταξίδι στην Ελλάδα, ως φοιτήτρια, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Συνειδητά επιδίωξε να διευρύνει τις γνώσεις της για την ελληνική μουσική και αποφάσισε να παρακολουθήσει τα μαθήματα του Τμήματος Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου στην Άρτα.
Η ίδια θεωρεί ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο το ζεστό και φιλόξενο περιβάλλον που ένιωσε γύρω της, καθώς και η συμπεριφορά των ανθρώπων. Νωρίτερα, στην Ουγγαρία, είχε ήδη δεχθεί κάποιες προτάσεις για να ακούσει ρεμπέτικα, και άλλα είδη ελληνικής μουσικής. Ωστόσο, η Veronika Varga είχε ανάγκη να βουτήξει σε αυτή τη γνώση και να ξεκινήσει τη δική της εξερεύνηση. Στην Άρτα άρχισε να μαθαίνει ελληνικά τραγούδια και να τα ερμηνεύει, ενώ καλοδέχτηκε τη γενναιόδωρη υποστήριξη όσων γνώρισε εκεί.
Έκτοτε κύλησαν πάνω από 8 χρόνια μελέτης και ενασχόλησης με την ελληνική μουσική, την οποία η Varga έχει εντάξει στην καθημερινότητά της. Εστιάζει σε τραγουδίστριες της εποχής μας, αλλά δεν αγνοεί τις παλιότερες γενιές, ειδικά τις φωνές από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα και την ενδιαφέρει να διαπιστώσει τη διαχρονικότητά τους.
Ωστόσο, σε αυτό το καλλιτεχνικό ταξίδι, αισθάνεται ακόμη μαθήτρια και συχνά καταφεύγει σε Έλληνες συναδέλφους της που θαυμάζει για να μάθει περισσότερα, όπως για παράδειγμα τον Γιάννη Διονυσίου, ενώ της αρέσει πολύ η φωνή του Παναγιώτη Τουρνά και της Αρετής Κετιμέ, ειδικότερα γιατί της θυμίζει ένα άκουσμα “αλά Τούρκα”.
Έχοντας ξεκινήσει και η ίδια την προσπάθειά της να δημοσιεύει τις δικές της ερμηνείες σε ελληνικά τραγούδια, χαίρεται ιδιαίτερα όταν λαμβάνει σχόλια από Έλληνες, πως τους βοηθάει να ανακαλύπτουν μια νέα πτυχή σε τραγούδια που τα γνώριζαν από παλαιότερες ηχογραφήσεις.
Ο στόχος της, ωστόσο, είναι να βρει το δικό της μουσικό χρώμα και στυλ, μέσα από αυτές τις ερμηνείες, προσεγγίζοντας την ελληνική μουσική τόσο συναισθηματικά, όσο και μέσω της μελέτης της ελληνικής γλώσσας.
Πριν από μερικές εβδομάδες, μάλιστα, μοιράστηκε με ένα βίντεο τη δική της προσέγγιση σε ένα τραγούδι από τα Δωδεκάνησα, που είχε σφραγίσει με τη φωνή της, η Άννα Καραμπεσίνη. Ο λόγος για “Τη Θάλασσα τη Γαλανή”. Σε αυτό το τραγούδι η Varga βρήκε την αφορμή που ζητούσε για να ξεκινήσει τη μελέτη της και στο νησιώτικο τραγούδι, διότι μέχρι εκείνο το σημείο είχε περισσότερο εστιάσει σε αυτό της Ηπείρου, τα σμυρναίικα ή τα ρεμπέτικα.
Στα σεμινάρια που δίνει για ελληνικό ρεπερτόριο στη Βουδαπέστη, ενέταξε τη θεματική των νησιώτικων τραγουδιών και ψάχνοντας για μια λίστα τραγουδιών ανακάλυψε το συγκεκριμένο τραγούδι. Της άρεσε πολύ το περιεχόμενο των στίχων, ο συμβολισμός για τη δύναμη της θάλασσας, που τόσο ταυτίζεται με την Ελλάδα, ενώ θεωρεί πως το τραγούδι αποπνέει μια πολύ όμορφη εικόνα και σχεδόν αμέσως κατάλαβε ότι θα ήθελε να το ερμηνεύσει α καπέλα, μαζί με άλλες φωνές από τον κύκλο των σεμιναρίων, που αποτελείται από Ουγγαρέζες τραγουδίστριες ή φοιτήτριες της Ακαδημίας Liszt.
Η ιδέα προχώρησε και οπτικοποιήθηκε, σε ένα βίντεο που εμπεριέχει την ιδέα της χορωδιακής ερμηνείας, αλλά έχει και οπτικά ένα παράδοξο, διότι το μέρος στο οποίο έγιναν τα γυρίσματα έρχεται σε αντίθεση με το περιεχόμενο του τραγουδιού. Η Varga εξηγεί την επιλογή αυτή ως συνειδητή διότι ήθελε να αποδώσει το τί μπορεί να σημαίνει ένα τέτοιο τραγούδι σε μια καλλιτεχνική ομάδα από την Ουγγαρία, στο τοπικό πολιτιστικό πλαίσιο, εξού και το περιβάλλον ενός κήπου στο χώρο του Πανεπιστημίου Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης.
Όσο για το τί σημαίνει εν τέλει η ελληνική μουσική για την ίδια, η Veronika Varga εξηγεί στο folkradio.gr
“Η συγκεκριμένη ενασχόληση μου δίνει το δικαίωμα να είμαι ο εαυτός μου, μου δίνει ελευθερία και μια νοσταλγία. Μπορεί να ακούγεται λίγο περίεργο γιατί δεν έχω ζήσει πολύ στην Ελλάδα, και καθόλου στη Σμύρνη, αλλά υπάρχει κάτι που μου φέρνει αυτή η μουσική. Ίσως ένα συναίσθημα σαν να την γνωρίζω από παλιά. Ένα χαμόγελο, αλλά και ένα κλάμα. Η ελληνική μουσική σημαίνει για εμένα αυτό που βρίσκω στους Έλληνες, το χαρακτήρα, το μυαλό, και την ιδιοσυγκρασία τους”…
