Από τον Σωτήρη Μπέκα
Η οικογένεια Ζούμπα έγινε ευρύτερα γνωστή μέσα από τις αναφορές που έκανε ο Αμερικάνος εθνομουσικολόγος, συλλέκτης δίσκων και συγγραφέας, Christopher King στο βιβλίο του “Ηπειρώτικο Μοιρολόι”. Εκεί υπάρχει ειδική μνεία στο μοιρολόι του Αλέξη Ζούμπα (Mississippi Records New York) και στο πως ο King ανακάλυψε αυτή την πολύ σπάνια και πολύτιμη καταγραφή. Η ιστορία του Αλέξη Ζούμπα, ενός βιρτουόζου στο βιολί, συγκίνησε και συζητήθηκε παράλληλα με την έκδοση του βιβλίου από τον King. Αυτό όμως που είναι ίσως λιγότερο γνωστό σε όσους δεν κατοικούν ή δεν έλκουν την καταγωγή τους από την Ήπειρο είναι πως ο Αλέξης Ζούμπας ήταν ένας από τους πρώτους κρίκους στην “αλυσίδα” και την μουσική παράδοση που έχτισε η οικογένεια Ζούμπα, από τα Γραμμενοχώρια, σε όλη τη διάρκεια του περασμένου αιώνα και η οποία συνεχίζεται και στην παρούσα γενιά.
Ίσως οι πιο ξεχωριστοί -μεταξύ ίσων- μουσικοί της οικογένειας είναι οι Ναπολέων Ζούμπας (κλαρίνο) και Χριστόδουλος Ζούμπας (λαούτο, συνθέτης, και παραγωγός δίσκων), οι οποίοι έχουν σφραγίσει με τις ερμηνείες τους άλμπουμ της Ηπειρώτικης μουσικής, που θεωρούνται κλασικά. Και οι δυο τους είναι πολύ μεγάλοι μουσικοί, που κατάφεραν να αφήσουν ένα τεράστιο έργο και ο ήχος τους να είναι αναγνωρίσιμος.
Η αφορμή για τη σύντομη αυτή αναδρομή στην ιστορία της οικογένειας, μάς δόθηκε προ λίγων ημερών, όταν ένας από τους εκπροσώπους της νεότερης γενιάς, ο Γιώργος Ζούμπας (μουσικός, συνθέτης και στιχουργός), δημοσίευσε στο διαδίκτυο ένα τραγούδι που έγραψε ο ίδιος (στίχοι – μουσική) και ερμηνεύει ο αδερφός του, Μάκης Ζούμπας (τραγουδιστής). Πρόκειται για το τραγούδι με τον τίτλο “Στην αγκαλιά σου πάρε με”, στο οποίο παρατηρεί κανείς μια σειρά από πολύ αξιοσημείωτο στοιχεία. Η ενορχήστρωση εμπιστεύεται στην εισαγωγή της ένα πιάνο, που δένει πάρα πολύ όμορφα με τα κλασικά όργανα της ηπειρώτικης ζυγιάς (κλαρίνο, βιολί, λαούτο, κρουστά) και δίνει τη συνέχεια στο θέμα ενός τραγουδιού, του οποίου η μελωδική γραμμή, αλλά και τα λόγια πολύ δύσκολα ξεχωρίζουν από τα κλασικά ηπειρώτικα τραγούδια. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί πως το “Στην αγκαλιά σου πάρε με” θα μπορούσε να είναι ήδη ένα δημοτικό τραγούδι, εάν είχε γραφτεί την εποχή που δεν υπήρχε αναφορά στους δημιουργούς και δίνει την απάντηση στο ερώτημα που τίθεται από αρκετούς “Άραγε μπορεί να γραφτεί δημοτικό τραγούδι στις μέρες μας”; Η απάντηση εστιάζει στην κατανόηση, την αφομοίωση και την δημιουργική χρήση εκείνων των στοιχείων που χαρίζει η συστηματική μελέτη και ερμηνεία αυτής της μουσικής, ενώ η εντοπιότητα φέρει και την βιωματική εμπειρία ως ένα ακόμη κρίσιμο προσόν για κάποιον που φιλοδοξεί να κάνει κάτι ανάλογο. Ωστόσο, αυτό που ίσως δημιουργεί τη διαφορά συνήθως είναι η κατάλληλη αισθητική προσέγγιση, ώστε να κρατηθεί η ουσία αυτής της μουσικής, να μην παραποιηθεί το συναίσθημα και το μουσικό της χρώμα της, ώστε να αποδοθεί με αξιοπρέπεια, ακόμη και εάν επιχειρηθούν δημιουργικοί πειραματισμοί. Η συγκεκριμένη ηχογράφηση περιέχει τα περισσότερα -αν όχι όλα- από τα παραπάνω στοιχεία, και σε μία ακόμη ανάγνωση, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ακριβώς αυτή τη μουσική συνέχεια που φέρει ένας μουσικός, που έχει την τύχη να έχει διαθέσιμη τόση πολύτιμη διαθέσιμη πληροφορία στην καθημερινότητά του, από μικρή ηλικία, λόγω της οικογένειας του.
Ο Γιώργος Ζούμπας ξεκίνησε τη μελέτη στα παραδοσιακά κρουστά ήδη από την ηλικία των 8 ετών, σε ωδείο των Ιωαννίνων, ακολουθώντας το παράδειγμα του πατέρα του (Θωμά) και του θείου του (Χριστοδούλου). Δάσκαλός του υπήρξε και ο μουσικός, Κώστας Δημητρίου, ενώ στο ηπειρώτικο ντέφι έκανε και μαθήματα με τον Γιώργο Σίμο, πολύ γνωστό μουσικό της ηπειρώτικης μουσικής. Ο ίδιος, πάντως, ασπάζεται και άλλες επιρροές -εκτός της μουσικής της Ηπείρου- όπως ο Μάνος Χατζηδάκις, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Αντώνης Βαρδής, ο Αντώνης Απέργης, ο Γιώργος Νταλάρας και ο Κώστας Χατζής. Επίσης, δεν κρύβει τον θαυμασμό του για μουσικούς όπως ο Duke Ellington (κορυφαίος πιανίστας και συνθέτης της τζαζ), ο ντράμερ Steve Gadd, και ο Armando Anthony “Chick” Corea από τους καλύτερους τζαζ πιανίστες.
Από τους μουσικούς της εγχώριας δημοτικής μουσικής, ο Γιώργος Ζούμπας ξεχωρίζει (μεταξύ άλλων) τους Μάνο Αχαλινωτόπουλο, Αλέξανδρο Αρκαδόπουλο, Λευτέρη Ζέρβα, Τασία Βέρρα, Γιάννη Κωνσταντίνου, Παγώνα Αθανασίου, Στάθη Κουκουλάρη, Ευγενία Βέρρα.
Σε ό,τι αφορά την ενασχόληση του με την στιχουργική, ο θείος του Χριστόδουλος Ζούμπας είναι αυτός που αποτέλεσε το παράδειγμα του για να ασχοληθεί και να γράψει δικά του τραγούδια, αλλά και να επιμελείται δισκογραφικές δουλειές. Έτσι, πριν από έναν χρόνο, το 2023 κυκλοφόρησε το πρώτο του τραγούδι με τίτλο “Χρώματα και Αρώματα” (FM records), και τώρα ήρθε η σειρά για το “Στην αγκαλιά σου πάρε με”.
Ο Γιώργος Ζούμπας μίλησε για αυτή την δουλειά στο folkradio.gr και εξήγησε πως “Ακούγοντας ό,τι νέο κυκλοφορεί στην δισκογραφία, αυτό που μου έλειπε ήταν ένα ηπειρώτικο τραγούδι που ο στίχος να μιλάει για την αγάπη και η μελωδία του να παραπέμπει σε παλιότερα, κλασικά ηπειρώτικα τραγούδια, όπως για παράδειγμα το “Χαλασιά μου” η το “Μάγια μου ‘χεις καμωμένα”. Μετά από πολλή σκέψη κατάφερα να εκπληρώσω αυτή την επιθυμία. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου συνθέτη ή στιχουργό. Διότι χρειάζονται σπουδαίες ιδιότητες και πολλή γνώση, κόπος, και αφοσίωση για να κατακτήσει κανείς αυτόν το τίτλο”.
Δεν παραλείπει, επίσης, να αναφερθεί και στη διττή (συγγενική και επαγγελματική) σχέση που έχει και με τον αδερφό του, τραγουδιστή, Μάκη Ζούμπα “Είμαι 10 χρόνια μεγαλύτερος από τον Μάκη και η ζωή μας τα έφερε έτσι ώστε να χάσουμε τον πατέρα μας σε μικρή ηλικία. Πάντα, όμως, στα δύσκολα είμαστε μαζί. Το μουσικό ταξίδι είναι αυτό που μας δίνει ζωή και δύναμη για να συνεχίσουμε το έργο που παραλάβαμε από την οικογένεια μας, βάζοντας παράλληλα τα δικά μας στοιχεία και την αισθητική μας, ώστε να παραδώσουμε κι εμείς ό,τι παραλάβαμε. Άλλωστε η λέξη παράδοση έχει την έννοια αυτήν”.
