Γράφει ο Σωτήρης Μπέκας
Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων που φιλοξενείται στον χώρο της Πανεπιστημιούπολης της Άρτας είναι η θεσμική συνέχεια του Τμήματος Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, που λειτουργεί στην πόλη της Ηπείρου, από το 1999. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν εκπαιδευτεί χιλιάδες νέοι μουσικοί και ζυμωθεί πολλαπλά μουσικά σχήματα και δημιουργικές ιδέες, μέσα από ένα ανθρώπινο χαρμάνι που φέρει ακούσματα και επιρροές από όλo τον ελλαδικό χώρο, ακόμη και εκτός αυτού.
Οι URBAN 𐌌ØĐÂĿ είναι ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μουσικής συνύπαρξης και ώσμωσης, μια μουσική κολεκτίβα που σχηματίστηκε από τους Δημοσθένη Καραχριστοδούλου (πολίτικη λύρα), Λουκά Μεταξά (κρουστά), Γιώργο Βαλλιανάτο (λάφτα) όλοι τους φοιτητές στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών, από όπου ξεκίνησαν ένα πολύ ενδιαφέρον δημιουργικό “ταξίδι”. Όπως στις περισσότερες φοιτητικές κοινότητες, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, οι τρεις μουσικοί γνωρίστηκαν όταν άρχισαν να ξεχωρίζουν οι παρέες με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα, και στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτά είχαν να κάνουν με την τροπική μουσική και τη θέση της στο σήμερα. Αυτό συνέβη, ειδικότερα, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων μουσικού συνόλου. Παρότι και οι τρεις τους είναι δραστήριοι σε διάφορα πεδία μουσικής επιτέλεσης, η μουσική χημεία και η κοινή αισθητική τους έδωσαν το κίνητρο για να ξεκινήσουν τη μουσική σύμπραξη ως τρίο, από τον Οκτώβριο του 2020.
Αρχικά, με πρόβες, ώστε να ανακαλύψουν ένα πρώτο δημιουργικό μονοπάτι, κι ενώ όλοι τους έπαιζαν αυτή που πολύ γενικά αποκαλούμε ως “παλαιά μουσική” αποφάσισαν να ασχοληθούν με τη σύγχρονη τροπική μουσική. Με σεβασμό προς το παρελθόν, αλλά και ανοιχτό ορίζοντα ως προς το τί προτείνει η σύγχρονη δημιουργία, σε αυτό το χώρο.
Η προσέγγισή τους ξεκίνησε με μελέτη και ερμηνεία συνθέσων μουσικών που έχουν σχέση με την Ελλάδα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Η επιλογή αυτή έγινε αφορμή να παρουσιαστούν επίσημα και ως URBAN 𐌌ØĐÂĿ, ενώ πολύ πρόσφατα παρουσίασαν στο κανάλι τους στο YouTube τη σειρά “PLACES” που παρουσιάζει το σχήμα “ζωντανά” σε διάφορα μέρη, ερμηνεύοντας κομμάτια που σχετίζονται με τις αντίστοιχες τοποθεσίες, όπως “Η Μαρίτσα η Σμυρνιά” του Δημήτρη Σέμση (παιγμένο στη συνοικία Μπασμανέ της Σμύρνης) ή μια παραλλαγή του Αϊβαλιώτικου Ζεϊμπέκικου, γνωστή στην Τουρκία ως Hovarda Zeybeği (το οποίο ερμηνεύουν στο Αϊβαλί).
Νωρίτερα, ωστόσο, το καλοκαίρι του 2024, οι URBAN 𐌌ØĐÂĿ παρουσίασαν το “Όλα τα άστρα πρόσταξα”, ένα πολύ όμορφο τραγούδι σε συνεργασία με τον πολυπράγμων μουσικό, συνθέτη και ακαδημαϊκό, Νίκο Ανδρίκο. “Πριν κάποιο καιρό, ο Νίκος μας είχε επιλέξει χωρίς να ξέρει ότι έχουμε το τρίο, προκειμένου να κάνουμε δύο συναυλίες στην Αθήνα, πάνω σε μια δική του έρευνα γύρω από αστική μουσική παράδοση της Κωνσταντινούπολης. Στη συνέχεια τον καλέσαμε και εμείς για να παίξουμε κομμάτια από το ρεπερτόριό του, και τώρα πλέον μας έκανε την τιμή να ερμηνεύσουμε σε πρώτη εκτέλεση αυτό το ωραίο, φωτεινό κομμάτι, ένα από τα πιο φωτεινά που έχει γράψει”, τονίζει ο Λουκάς Μεταξάς στο folkradio.gr. Στην ερμηνεία και την ηχογράφηση του “Όλα τα άστρα πρόσταξα” εκτός από τους Δημοσθένη Καραχριστοδούλου (πολίτικη λύρα), Λουκά Μεταξά (κρουστά), Γιώργο Βαλλιανάτο (λάφτα) συμμετέχει και η Άννα Κουκλάκη (κανονάκι), η οποία έχει σταθερή συνεργασία με την κολεκτίβα των URBAN 𐌌ØĐÂĿ, ενώ η Ανδριανή Χουλιάρα και η Φοίβη Οικονόμου, προσέφεραν μια πολύ όμορφη χορογραφία για την οπτικοποίηση του τραγουδιού. Την ερμηνεία στο τραγούδι αποδίδει ο συνθέτης του τραγουδιού, Νίκος Ανδρίκος (παίζοντας και λάφτα) και τους στίχους έχει γράψει η Μαρία Κουμπά.
Σχετικά με το θέμα ο Νίκος Ανδρίκος αναφέρει πως, “η αποτύπωση του συγκεκριμένου κομματιού φέρει μια αισιόδοξη, δροσερή και παράλληλα τρυφερή αύρα, η οποία διατρέχει το όλο εγχείρημα: στίχοι, σύνθεση, οργανική και φωνητική απόδοση, χορευτική επιτέλεση. Ο γενικότερος αισθητικός του χαρακτήρας το καθιστά μεθεκτό από ένα ευρύτερο ακροατήριο, παρά το γεγονός πως σε επίπεδο εκτέλεσης -ειδικά φωνητικής- παραμένει τεχνικά και υφολογικά εξαιρετικά απαιτητικό. Τέλος, θα ήθελα να σταθώ στην εύστοχη και συμβατή αισθητικά χορευτική επιτέλεση της Φοίβης και της Ανδριανής, οι οποίες σωματοποίησαν το άκουσμα -μελωδία-ρυθμό- και λόγο. Η συνομιλία των συνθέσεων μου με κίνηση και χορό αποτελεί μια νέα πρόκληση η οποία με απασχολεί σοβαρά το τελευταίο διάστημα”. “Ο Νίκος Ανδρίκος -εκτός των άλλων- τυχαίνει να είναι και δάσκαλος και των τριών μας, και είναι φυσικό ότι μας έχει επηρεάσει”, αναφέρει ο Λουκάς Μεταξάς και συμπληρώνει “Τον είχαμε γνωρίσει και οι τρεις από τα συγγράμματά του, πολύ πριν από την παρουσία μας στο πανεπιστήμιο, και προσωπικά του είχα στείλει συγχαρητήρια για τη δουλειά του πριν τον γνωρίσω από κοντά, γιατί εξέφραζε όλες τις σκέψεις μου με απλό, αλλά πιο ακαδημαϊκό και ορθό τρόπο. Συν του ότι έχει γράψει για το συγκεκριμένο ρεπερτόριο, τι σημαίνει μια διασκευή και γιατί και πως υπάρχει αυτό το ρεπερτόριο στο σήμερα”.
Ο Νίκος Ανδρίκος συμπληρώνει χαρακτηριστικά πως: “Οι URBAN 𐌌ØĐÂĿ αποτελούν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και παράλληλα ελπιδοφόρα πρωτοβουλία αναφορικά με την απόδοση της ανατολικής τροπικής μουσικής στο σήμερα. Η τριανταπεντάχρονη εμπειρία και η πληθώρα παραστάσεων του Λουκά Μεταξά από τον χώρο της μουσικής επιτέλεσης και της δισκογραφίας, συνδυάζεται με τη φρεσκάδα, τη βαθιά αγάπη, την αφοσίωση, τη φιλομάθεια και την αένναη διάθεση για διεύρυνση του μουσικού ορίζοντα, των δύο άλλων μελών του σχήματος. Ο Δημοσθένης Καραχριστοδούλου και ο Γιώργος Βαλλιανάτος αποτελούν ξεχωριστές περιπτώσεις για τον χώρο της ανατολικής τροπικής μουσικής στην Ελλάδα, καθώς κομίζουν μια ανανεωτική μεν, αλλά σε καμιά περίπτωση επιφανειακή-ρηχή ανάγνωση των πραγμάτων. Αντίθετα, η εν γένει προσέγγισή τους, όπως και όλων των εγχειρημάτων του σχήματος, χαρακτηρίζεται από βιωματική εμβάθυνση και μέθεξη, ενώ στερείται κάθε είδους φορτισμένων ιδεολογηματικά στερεοτύπων. Κοντολογίς, η στάση τους -σε πείσμα της γενικότερης τάσης για μαζική και ομογενοποιημένη αντίληψη του υλικού- διακρίνεται από στοχαστική-επίπονη αναζήτηση, η οποία βρίσκεται στον αντίποδα της κυρίαρχης σήμερα ρηχής, αβασάνιστης και καθορισμένης από το ποσοστό μαζικής αποδοχής, διαχείρισης του μουσικού γεγονότος”.
Σταθερός συνεργάτης των URBAN 𐌌ØĐÂĿ είναι και Αντώνης Γκινοσάτης (σάζι), που μαζί με την Άννα Κουκλάκη εναλλάσσονται στα project των URBAN 𐌌ØĐÂĿ ανάλογα με τις δημιουργικές ανάγκες, όπως και οι τραγουδιστές Ζεκιγιέ Γιουρεκλί (Αλεβίτισα από την Τουρκία), Παναγιώτης Παναγάκης και Γιώργος Καμάτσος (επίσης απόφοιτοι του τμήματος Μουσικών Σπουδών). Σε ό,τι αφορά την πρώτη δισκογραφική τους δουλειά, οι URBAN 𐌌ØĐÂĿ θα τη βασίσουν σε “εξόριστα” κομμάτια που δεν παίζονται πια στην πατρίδα τους. Για παράδειγμα, θα πρόκειται για τραγούδια που λόγω σλαβοφωνίας ή τουρκοφωνίας δεν παίζονται στην Ελλάδα, ή άλλα των οποίων οι στίχοι απέκτησαν και ελληνική εκδοχή.
Επίσης, τραγούδια που είναι από τα πιο δημοφιλή σε ρεπερτόριο σχεδόν κάθε σχήματος στην Τουρκία, αλλά και κάποια ρωμαίικα τραγούδια στα ελληνικά που δεν παίζονται πια στη γείτονα χώρα και στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή. Επιπλέον, οι URBAN 𐌌ØĐÂĿ θα παρουσιάσουν και τραγούδια από το Μελί, που εντόπισαν μέσω έρευνας (όπως για παράδειγμα ένα ανέκδοτο κομμάτι, που παραχωρήθηκε από τον συνθέτη Νεκτάριο Βαγιανό, από το αρχείο του πατέρα του, Εμμανουήλ Βαγιανού), ενώ δουλεύουν και δικές τους συνθέσεις, οι οποίες και αυτές θα παρουσιαστούν σύντομα.
